Bách Việt trùng cửu – nguồn http://báchviệt18.vn/
Đình Tân Khai hay Thái Cam ở phố Hàng Vải Hà Nội là nơi thờ 3 vị thần của kinh thành Thăng Long, gồm Bạch Mã, Tô Lịch và Thiết Lâm.
Đôi câu đối tại chính điện của đình:
大羅城弌帶江山龍肚至今猶勝蹟
四望祀累朝香火貉都終古獨英聲
Đại La thành nhất đái giang sơn, Long Đỗ chí kim do thắng tích
Tứ vọng tự lũy triều hương hỏa, Lạc Đô chung cổ độc anh thanh.
Dịch:
Thành Đại La một dải núi sông, Long Đỗ tới nay còn thắng tích
Bốn đền trấn các triều hương lửa, Lạc Đô tự cổ dậy tiếng thơm.
Câu đối trên sử dụng tên Lạc Đô để chỉ kinh thành Thăng Long. Đây là một bằng chứng về vùng đất Lạc ở vùng Bắc Việt. Vùng đất này liên quan tới các triều đại:
– Lạc đô hay Lạc Ấp, Lạc Dương là kinh đô của Đông Chu, nơi Chu Công an trí đám ngoan dân nhà Ân sau khi dẹp loạn Vũ Canh và Tam Giám.
– Lạc đô là thành Đại La thời Cao Biền. Cao Biền do đó được gọi là Lạc tướng, hay Lạc Điêu ngự sử (Lạc Giao – đất Lạc ở Giao Chỉ), là vị Cao Sơn đại vương, trấn Nam của kinh thành Thăng Long.
Ban thờ Tam vị thành hoàng Thăng Long ở đình Tân Khai.
Một số câu đối khác ca ngợi các vị thành hoàng Thăng Long ở đình Tân Khai:
四化齊名北地易窮金壓術
歷朝顯贈南天長播馬飛聲
Tứ hóa tề danh, Bắc địa dịch cùng kim áp thuật
Lịch triều hiển tặng, Nam thiên trường bá mã phi thanh.
Dịch:
Danh sánh tứ trấn, đất Bắc phá tan thuật yểm đồng
Phong tặng các triều, trời Nam truyền rộng tiếng phi ngựa.
Câu đối này nói tới các thần Long Đỗ – Tô Lịch được xếp trong Thăng Long tứ trấn và chuyện thần Tô Lịch đã phá phép trấn yểm bằng kim đồng thiết phủ của Cao Biền.
Câu khác:
單駕自天來城郭以前開李帝
一聲從地奮山河依舊笑髙王
Đan giá tự thiên lai, thành quách dĩ tiền khai Lý đế
Nhất thanh tòng địa phấn, sơn hà y cựu tiếu Cao vương.
Dịch:
Một ngựa từ trời qua, thành quách trước kia mở Lý Đế
Một tiếng rung mặt đất, núi sông cũ mới nhạo Cao Vương.
Một dẫn chứng khác từ đình Nôm (Đại Đồng, Văn Lâm, Hưng Yên) với chữ “Lạc đô”. Đình Nôm thờ đức thánh Tam Giang, một tướng của Trưng Vương đã kết hôn với cháu gái của… Triệu Đà là Trương Mỵ Nương tại địa phương (Đại Đồng, Văn Lâm, Hưng Yên.
Câu đối ở nghi môn đình Nôm.
六十城東洛大都漢氏山河幾可轉
百千載南朝名蹟徵家義烈豈能磨
Lục thập thành Đông Lạc đại đô, Hán thị sơn hà ki khả chuyển
Bách thiên tải Nam triều danh tích, Trưng gia nghĩa liệt khải năng ma.
Dịch:
Sáu mươi thành đô lớn Đông Lạc, thời Hán núi sông mà lay chuyển
Trăm ngàn năm tích nổi Nam triều, nhà Trưng công nghĩa chẳng từ nan.
Đông Lạc đại đô nơi Trưng Vương đóng đô là vùng Đông Đô – Lạc Ấp từ thời nhà Chu.
Đình Tân Khai hay Thái Cam ở phố Hàng Vải Hà Nội là nơi thờ 3 vị thần của kinh thành Thăng Long, gồm Bạch Mã, Tô Lịch và Thiết Lâm.
Đôi câu đối tại chính điện của đình:
大羅城弌帶江山龍肚至今猶勝蹟
四望祀累朝香火貉都終古獨英聲
Đại La thành nhất đái giang sơn, Long Đỗ chí kim do thắng tích
Tứ vọng tự lũy triều hương hỏa, Lạc Đô chung cổ độc anh thanh.
Dịch:
Thành Đại La một dải núi sông, Long Đỗ tới nay còn thắng tích
Bốn đền trấn các triều hương lửa, Lạc Đô tự cổ dậy tiếng thơm.
Câu đối trên sử dụng tên Lạc Đô để chỉ kinh thành Thăng Long. Đây là một bằng chứng về vùng đất Lạc ở vùng Bắc Việt. Vùng đất này liên quan tới các triều đại:
– Lạc đô hay Lạc Ấp, Lạc Dương là kinh đô của Đông Chu, nơi Chu Công an trí đám ngoan dân nhà Ân sau khi dẹp loạn Vũ Canh và Tam Giám.
– Lạc đô là thành Đại La thời Cao Biền. Cao Biền do đó được gọi là Lạc tướng, hay Lạc Điêu ngự sử (Lạc Giao – đất Lạc ở Giao Chỉ), là vị Cao Sơn đại vương, trấn Nam của kinh thành Thăng Long.
Ban thờ Tam vị thành hoàng Thăng Long ở đình Tân Khai.
Một số câu đối khác ca ngợi các vị thành hoàng Thăng Long ở đình Tân Khai:
四化齊名北地易窮金壓術
歷朝顯贈南天長播馬飛聲
Tứ hóa tề danh, Bắc địa dịch cùng kim áp thuật
Lịch triều hiển tặng, Nam thiên trường bá mã phi thanh.
Dịch:
Danh sánh tứ trấn, đất Bắc phá tan thuật yểm đồng
Phong tặng các triều, trời Nam truyền rộng tiếng phi ngựa.
Câu đối này nói tới các thần Long Đỗ – Tô Lịch được xếp trong Thăng Long tứ trấn và chuyện thần Tô Lịch đã phá phép trấn yểm bằng kim đồng thiết phủ của Cao Biền.
Câu khác:
單駕自天來城郭以前開李帝
一聲從地奮山河依舊笑髙王
Đan giá tự thiên lai, thành quách dĩ tiền khai Lý đế
Nhất thanh tòng địa phấn, sơn hà y cựu tiếu Cao vương.
Dịch:
Một ngựa từ trời qua, thành quách trước kia mở Lý Đế
Một tiếng rung mặt đất, núi sông cũ mới nhạo Cao Vương.
Một dẫn chứng khác từ đình Nôm (Đại Đồng, Văn Lâm, Hưng Yên) với chữ “Lạc đô”. Đình Nôm thờ đức thánh Tam Giang, một tướng của Trưng Vương đã kết hôn với cháu gái của… Triệu Đà là Trương Mỵ Nương tại địa phương (Đại Đồng, Văn Lâm, Hưng Yên.
Câu đối ở nghi môn đình Nôm.
六十城東洛大都漢氏山河幾可轉
百千載南朝名蹟徵家義烈豈能磨
Lục thập thành Đông Lạc đại đô, Hán thị sơn hà ki khả chuyển
Bách thiên tải Nam triều danh tích, Trưng gia nghĩa liệt khải năng ma.
Dịch:
Sáu mươi thành đô lớn Đông Lạc, thời Hán núi sông mà lay chuyển
Trăm ngàn năm tích nổi Nam triều, nhà Trưng công nghĩa chẳng từ nan.
Đông Lạc đại đô nơi Trưng Vương đóng đô là vùng Đông Đô – Lạc Ấp từ thời nhà Chu.
